Przepraszam, że mnie ostatnio nie ma. To znaczył jestem, tylko nie ma mnie tutaj. Poprawię się, obiecuję. Ale ostatnio czas był taki, że naprawdę trudno było usiąść i coś napisać. Za dużo wszystkiego. I jeszcze parę innych rzeczy.
Dziś tylko krótko: posłuchajcie. To śpiew na dzisiejszą noc.
Zmarł Jan Turnau – mądry i dobry człowiek, publicysta, animator dialogu ekumenicznego. Pisał mądrze (parafrazując ś.p. księdza Tischnera – pisał nie tylko do rzeczy, ale też do ludzi).
Poznałem Jana ćwierć wieku temu, kiedy zaczynałem pracę w Jednej Gazecie. Poniekąd poprzez niego tam trafiłem. Zdarzało nam się rozmawiać na bardzo różne tematy (ale z nim nigdy nie rozmawiało się „o niczym”), kilka razy miałem okazję z nim współpracować (wspólnie robiliśmy na przykład wywiad z o. Timothym Radcliffe’em, wówczas generałem dominikanów, w ubiegłym roku mianowanym kardynałem przez Franciszka). Wiele razy pomagał mi zdobywać potrzebne informacje. Miał „namiary” i bezpośrednie numery telefonów do połowy episkopatu, mnóstwa innych ludzi istotnych w Kościele, ale też do przedstawicieli innych kościołów, do rabinów, do wielu muzułmanów. Znali go niemal wszyscy, a on zawsze był sobą – człowiekiem o niezwykle przenikliwym spojrzeniu, ale skromnym, dobrym, otwartym, raczej słuchającym innych, niż mówiącym o sobie.
Kiedy odszedłem z gazety (krótka to była przygoda, niecałe trzy lata…), utrzymywaliśmy kontakt… Z rzadka. Ja dzwoniłem do niego w dniu jego urodzin (łatwo mi było pamiętać, bo miał urodziny w tym samym dniu, co moja M.). On odzywał się też może raz w roku, pytał co u mnie słychać. Po śmierci M. zadzwonił i powiedział dosłownie dwa zdania – że mi współczuję, że pamięta), a potem długo milczał do słuchawki.
A potem jakoś nam się ten kontakt wyciszył. Co roku dwudziestego trzeciego lutego myślałem, żeby do niego zadzwonić – ale jakoś nigdy tego nie zrobiłem. Kiedy we wrześniu spotkałem się „po latach” ze znajomymi z gazety, pytałem o niego – ktoś powiedział, że jest już bardzo słaby, że się bardzo postarzał, choć „wygląda tak jak zawsze” (bo Jan „od zawsze” wyglądał jak mocno starszy pan). Pomyślałem, że muszę się do niego odezwać. I że w lutym, na jego urodziny, zadzwonię. I pewnie bym to zrobił, ale wczoraj dowiedziałem się, że odszedł.
To „…spieszmy się kochać ludzi…” z wiersza księdza Twardowskiego (też Jana…), bywa powtarzane, parafrazowane, przekształcane na tyle sposobów, że stało się niemal memem. Że już prawie trąci banałem. A jednak…
Tydzień temu (tak, niestety znowu minął tydzień, zanim zabrałem się do napisania o czymś, o czym chciałem napisać…) wziąłem udział w wydarzeniu tyleż zabawnym, co surrealistycznym.
Jak niektórzy z Was wiedzą, wiele lat temu pracowałem jako dziennikarz w dziale miejskim Jednej Dużej Gazety. Przepracowałem tam dwa i pół roku, ciekawe to było doświadczenie, dużo się nauczyłem (…o wielu rzeczach…), nigdy tego nie żałowałem, ale też nigdy nie tęskniłem za powrotem, przekonawszy się, że klasyczne (zwłaszcza typowo miejskie) dziennikarstwo to nie jest to, co na dłuższą metę chciałbym w życiu robić.
I nagle, jakiś miesiąc temu, dostałem maila od koleżanki, która była (i chyba dalej jest, od niepamiętnych czasów) sekretarzem redakcji w tymże miejskim dodatku. Że długo szukała, że nie jest pewna, czy to na pewno mój adres, ale jeśli tak, to oni właśnie organizują zjazd z okazji trzydziestopięciolecia istnienia tegoż działu – i zapraszają wszystkich, którzy kiedykolwiek pracowali. I czy jestem zainteresowany.
Jasne, że byłem – zwłaszcza, że impreza weekendowa, prawie bezkosztowa, w kapitalnym miejscu na Mazurach (szczegółów nie podam, ale fantastyczny ośrodek nad pięknym jeziorem w środku głuszy, objętym strefą ciszy – prowadzony przez inną z byłych koleżanek z redakcji i jej zagranicznego męża).
No i pojechałem. Przeżyłem. Siedzieliśmy przy ognisku pod przepięknymi gwiazdami (zero „zanieczyszczenia światłem”), pływaliśmy po jeziorze tratwami, oglądaliśmy start wielkie balonu, uprawialiśmy wspominki, snuliśmy długie nocne Polaków rozmowy z gatunku „…no i co u ciebie słychać” z ludźmi, z którymi ostatni raz widzieliśmy się (ja się widziałem) jeszcze przed wejściem Polski do UE… Było to w sumie naprawdę kapitalne przeżycie, bardzo się cieszę, że tam byłem, ale…
Różne refleksje mi się nasuwają…
Z większością tych ludzi nie widziałem się od dwudziestu trzech lat (choć na przykład kolegę Krzysia spotkałem kilka lat temu na szczycie Wielkiej Rawki). To, że niektórzy bardzo się zmienili, trudno uznać za dziwne, zważywszy, że minęło prawie ćwierć wieku. Znacznie dziwniejsze było to, że niektórzy nie zmienili się w ogóle – wyglądali tak samo, jak wtedy (panowie w większości nieco posiwiali, panie… mniej 😉
Niesamowita zbieranina ludzi szalonych, zakręconych, w większości sympatycznych i fajnych, bez wyjątku błyskotliwie inteligentnych. Nie da się ukryć, że duża część jeśli chodzi o spojrzenie na świat i życie to postaci „z zupełnie innej bajki” niż większość moich przyjaciół i znajomych – i całe środowisko, w którym żyję na co dzień. Ale – paradoksalnie – to mi akurat zupełnie nie przeszkadzało (ani im). Różnice poglądów i przekonań to w takim środowisku (wbrew pozorom) rzecz normalna i akceptowana. Było natomiast coś innego, co sprawiło, że choć weekend był generalnie wspaniały, to wyjeżdżając z powrotem do domu poczułem jednak pewną ulgę i uświadomiłem sobie, że… Jakby to najkrócej… Dwa dni – super, ale jakbym miał z tymi ludźmi pobyć dłużej (albo na co dzień się wśród nich obracać), to… „No, thank you”.
O co zatem chodzi, spytacie, skoro nie o różnice w poglądach i (że sięgnę po nieco górnolotne zwroty) wyznawanych wartościach?
Ci, którzy mnie znają, wiedzą, jaki jestem na co dzień. Że jest gadułą, że często mówię za dużo, że często szybciej mówię niż myślę, że czasami zachowuje się, jakbym miał lekkie (lekkie…) ADHD (które zapewne mam, tylko nikt mnie nigdy nie diagnozował). Dziś, kiedy mam lat tyle, ile mam, to już się mniej rzuca w oczy i ma zdecydowanie mniejszą intensywność – ci z Was, którzy mnie znają dłużej, wiedzą, że kiedyś było gorzej 😉
No więc (…nie zaczyna się zdania od „no więc”) wyobraźcie sobie, że spędzacie czas w towarzystwie prawie pięćdziesięciu osób, z których (+/-) dwadzieścia jest takich jak ja, dziesięć – tak samo, tylko BARDZIEJ, kolejnych pięć – tak samo, tylko DUŻO BARDZIEJ, a pozostali (na oko) albo są dziwakami, albo po prostu wysokofunkcjonującymi aspergerami. Średni iloraz inteligencji w tym gronie był na pewno dużo wyższy od średniej w populacji, ale poziom nakręcenia, energii (kreatywnej – ale nie tylko…) i „wysokich obrotów” – także. To trochę specyfika tego zawodu, oczywiście, ale zauważyłem, że dziś na dłuższą metę jest to dla mnie męczące. Kiedy w niedzielę po południu wróciłem do domu, jeszcze przez kilka godzin czułem się „nakręcony” – w końcu, wieczorem, żeby się wyciszyć, pojechałem do R. (osiem kilometrów od domu), gdzie jest mały klasztor mniszek dominikanek z prostą, do późna otwartą kaplicą, w której o tej porze nikogo już zwykle nie ma – a jest półmrok, cisza i mury „przesiąknięte latami modlitwy”, jak to kiedyś ujął pewien mój znajomy.
Jak już ktoś w komentarzach prosi, żebym dał znak życia, to chyba naprawdę muszę się odezwać. Jakoś mi ciężko ostatnio wziąć się za napisanie czegoś tutaj. Z wielu spraw to wynika – po części oczywiście z nadmiaru (wszystkiego) i zabiegania, ale też z różnych różności, które sprawiają, że nie mam… Czy ja wiem? „Nastroju” to chyba nie jest właściwe słowo.
O Filipinach napiszę jeszcze jeden „odcinek”, ale już nie dziś. Dziś – krótka Kronika Wydarzeń, Wypadków i innych W.
***
Piłka – jak niektórzy z Was już wiedzą – ostatecznie wylądowała na magisterce za oceanem. Atlantyckim. Na Oxford – gdzie też się (oczywiście…) dostała nie udało jej się dostać wystarczającego stypendium. A na Uniwersytet Harvarda – owszem. Więc robi roczny kurs masters (czyli magisterkę) na Harvard Law School. Dzwonimy do siebie przez komunikator, piszemy takoż. Piłka opowiada o różnych śmiesznych (z punktu widzenia Europejczyka) specyfikach Kraju Za Wielką Wodą. Uczelnia oczywiście super, wykłady, zajęcia, praktyki… Ale życie codzienne w kraju Pomarańczowego Przywódcy to zdecydowanie nie jest to, co tygrysy lubią najbardziej. Rok na studiach – jak mówi – jakoś przetrwa, ale mieszkać tam na stałe nie chciałby absolutnie.
BTW – to zabawne, że po zrobieniu BA w Cambridge teraz studiuje na Harvardzie, który leży pod Bostonem – w miejscowości o nazwie… Cambridge. Cambridge, Massachusetts.
***
Pucek zaczyna klasę maturalną. Już się boję. Poza tym zaczął trenować Muay Thai. Więc teraz możemy już działać na wszystkich frontach: jak trzeba będzie kogoś przekonać lub zagadać, to ja jestem w tym dobry; jak będzie go trzeba zniszczyć intelektualnie i zalać błyskotliwym sarkazmem – to tym się zajmie Pietruszka; jak będziemy chcieli go pozwać, to będzie zadanie dla Piłki; a jak będzie trzeba komuś wp…, eeee, wlać – to tym się zajmie Pucek. Będziemy nie do pokonania 😉
***
Spędziliśmy weekend w C. (Dolny Śląsk), u cioci, gdzie nie byliśmy razem od prawie dwóch lat (tak się jakoś złożyło). Było jak zwykle bardzo miło, jednego dnia pojechaliśmy sobie w takie sympatyczne górki, które nazywają się Rudawy Janowickie – i pochodziliśmy sobie parę godzin (zrobiliśmy dużą pętlę od schroniska Szwajcarka).
Kiedy zmęczeni (przyjemnie) i nieco brudni wróciliśmy do samochodu, nasz samochód… Nie odpalił. Wszystko działało, akumulator był wyraźnie naładowany, ale przekręcanie kluczyka w stacyjce nic nie dawało. To jest jakieś cholerne fatum: nasze kolejne auta zawsze mają jakieś problemy akurat jak jesteśmy w C. – i oczywiście ZAWSZE w piątek po południu lub w sobotę, kiedy wszystkie warsztaty są zamknięte.
Mimo wielokrotnych prób Czerwca Strzała odmawiała posłuszeństwa, wyświetlając za to na ekranie pokładowego komputera irytujący komunikat „Naciśnij sprzęgło, aby uruchomić silnik” (jak się domyślacie – sprzęgło przecież naciskałem). Stanęło na tym, że chłopcy wypchnęli mnie z miejsca parkingowego, a że parking był na zboczu, to dalej nie musieli nawet pchać: rozpędziłem się chwilę jadąc w dół i dopaliłem silnik „z dwójki”. Zaskoczył. Pojechaliśmy do C. Na miejscu zgasiłem silnik – i odpaliłem ponownie bez problemów. Nawet kilka razy, dla pewności.
Uspokojony, że to jakaś jednorazowa sprawa, uznałem, że podrzucę Strzałę do mechanika jak wrócimy do domu. Następnego dnia (wczoraj, w niedzielę) pojechaliśmy do Legnicy (bez kłopotów), a potem z Legnicy do Złotoryi (tak samo). Ale jak po spacerze i zwiedzaniu chcieliśmy wracać do C., cała sytuacja się powtórzyła. Znowu „Naciśnij sprzęgło…”. I cisza. I znowu odpalanie „na pych”. No żeż.
Konsultacja telefoniczna ze znajomym (inżynierem) potwierdziła moje podejrzenia: najprawdopodobniej uszkodził się czujnik, który informuje komputer o tym, że sprzęgło jest wciśnięte (a bez tego rozrusznik nie działa). Na szczęście problem (jak widać) występuje tylko czasami. Na szczęście dziś rano odpaliliśmy bez problemu, bez problemów dojechaliśmy do domu, a ja bez problemów odwiozłem Strzałę do mechanika. Który po wysłuchaniu opowieści potwierdził, że najprawdopodobniej to właśnie rzeczony czujnik jest problemem. I to jest dobra wiadomość, bo wymiana takiego czujnika to groszowe koszty. A jakiekolwiek nie-groszowe koszty mogłyby być problemem. Dla odmiany.
To teraz tylko czekam, czy się przypadkiem pralka nie zepsuje, bo przecież…
Obiecałem, że napiszę – i oczywiście po raz kolejny mi się nie udało. Niewiele brakowało, a spełniłbym obietnicę dopiero po powrocie. Jutro dzień będzie szalony, na pewno nic nie napiszę, a pojutrze rano wyruszam. A po-pojutrze rano będę już za górami, za lasami…
Tym razem tych gór (…i lasów) będzie naprawdę sporo. Drugi raz w życiu będę tak daleko od domu. Pierwszy był w roku 1993, kiedy w ciągu półtora miesiąca autobusami i autostopem przejechałem wzdłuż i wszerz całe Stany Zjednoczone. Pojutrze rano zaczynam wyprawę na porównywalną odległość (…sumarycznie chyba nawet nieco większą), tylko w zupełnie przeciwną stronę. Czyli równie daleko, ale za to kierunek jest nieco mniej oczywisty. Jasne, jest na świecie jeszcze parę miejsc, gdzie jest dalej – ale już nie tak bardzo dużo…
W sobotę rano (czasu miejscowego, w Polsce będzie wtedy środek nocy) będę w Manili, a wczesnym popołudniem (czasu miejscowego) w Silay, niedaleko Bacolod na wyspie Negros.
Tak, Panie i Panowie – lecę na Filipiny. Wyjeżdżam w piątek rano, wracam 13 maja.
Dodam (…żebyście nie pomyśleli, że wygrałem w Lotto…): nie, nie będzie to wyprawa turystyczna (choć, rzecz prosta, to i owo na pewno uda się zobaczyć – na czele z aktywnym wulkanem Kanlaon). Razem z grupą animatorów z Ruchu będziemy tam prowadzić dwie krótkie serie rekolekcji. Czyli jadę na misje…
Co, jak, dlaczego, jak do tego doszło – to naprawdę długa historia, którą nie omieszkam się z Wami podzielić, ale już raczej po powrocie. Jutro czeka mnie wielkie pakowanie i załatwianie tysiąca Bardzo Ważnych Spraw, więc chyba muszę już kłaść się spać.
Powiem Wam tylko jedno: tak się złożyło, że akurat jak tam będziemy, odbędzie się konklawe i (najprawdopodobniej) zostanie wybrany nowy papież. Jednym z „papabile” – wymienianym wśród piątki najbardziej prawdopodobnych kandydatów – jest były arcybiskup Manili, kardynał Luis Antonio Tagle. Więc gdyby się okazało, że to on zostanie nowym biskupem Rzymu – to byłoby naprawdę niesamowite doświadczenie, móc być świadkiem jego wyboru w jego ojczyźnie.
***
Cieszę się na ten wyjazd, oczywiście, jak głupi… To niesamowite „combo”:
…czyli wszystko to, co Tygrysy lubią najbardziej.
Co nie zmienia faktu, że jest kilka spraw, które moją radość nieco przytępiają. Kilka spraw, o które się martwię (nie tam, nie w podróży – ale w tym, co zostawiam tu, w domu). Więc tych z Was, którzy mają takie zwyczaje, proszę o duchowe wsparcie…
Wybaczcie, że mało piszę. Nie dlatego, bynajmniej, że nic się nie dzieje (…choć naprawdę nie dzieje się nic…), bo dzieje się dużo. Ale jakoś nie mam siły. Nie mogę się zebrać. Co, rzecz prosta, jest bez sensu, bo właśnie powinienem się zebrać, bo to pisanie pomaga mi zebrać myśli, zobaczyć pewne rzeczy jaśniej, spojrzeć z dystansu.
Ale co z tego, skoro nie mogę. Poczucie zapętlenia, niemożności, bezsilności sprawia, że kiedy chcę usiąść i coś napisać, jakiś wewnętrzny głos mówi „…ale po co… nie mam siły… nie chce mi się…”. Nienawidzę poczucia bezsilności. Nienawidzę sytuacji, kiedy po prostu nic nie mogę zrobić, kiedy jedyne, co mi zostaje to czekanie, aż sprawy się ułożą.
Tak, mam pełną świadomość tego, że to oczekiwanie (…i realna nadzieja, że sprawy się rzeczywiście ułożą) jest efektem tego, że wcześniej zadziałałem, że podjąłem określone decyzje. I mam świadomość, że były to słuszne decyzje.
Ale to nic nie zmienia. Konieczność patrzenia, jak „sprawy powoli się układają” – bez możliwości interwencji, zmiany czegoś, przyspieszenia ich… – jest dla mnie torturą. Tym większą, że patrzę na czyjeś cierpienie, czyjeś zmagania. I nie jestem w stanie pomóc „tu i teraz”.
Wybaczcie, że nie wchodzę w szczegóły (choć niektórzy z Was je znają…). Ale tych pozostałych też proszę – westchnijcie w intencji…
***
Tymczasem – o czym tu dotąd nie pisałem – poza wszystkim innym przede mną naprawdę wyjątkowa wyprawa. Po Wielkanocy wyruszam w miejsce naprawdę niezwykłe. Niezwykłe przez swoje położenie, niezwykłe przez fakt, że tam jeszcze nie byłem, niezwykłe przez odległość (ostatni raz tak daleko od domu byłem ponad trzydzieści lat temu, jak podróżowałem po Stanach; to będzie porównywalna odległość, choć miejsce dużo mniej oczywiste, a przez to – z perspektywy Wędrowca – jeszcze bardziej pociągające). Nie będzie to wyprawa turystyczna (choć oczywiście jakiś element Wielkiego Wędrowania też się w tym znajdzie). Więcej szczegółów może następnym razem (…taki mały cliffhanger…).
No i powinienem się cieszyć i być nakręcony samą wizją… Ale jestem tylko trochę. To, o czym pisałem na początku, sprawia, że boję się tego czasu. Tak, jak dzieliłem się w rozmowie z kilkoma osobami, które też tam jadą: paradoksalnie nie boję się drogi, nie boję się wyprawy, związanych z nią wyzwań (jestem Jaś Wędrowniczek, Włóczykij, Wędrowiec, droga to mój żywioł…) – boję się tego, co zostawiam za sobą tu, w domu.
Ale może niepotrzebnie. Może właśnie tak ma być. Może właśnie to moje zniknięcie na dwa tygodnie sprawi, że coś się szybciej ruszy do przodu. Może doda energii, zmobilizuje do działania. Chcę mieć taką nadzieję.
***
Taka myśl, która ostatnio wraca i domaga się przemyślenia: z odwagą – czy też, patrząc z drugiej strony, ze strachem – jest tak samo, jak z miłością (tą w znaczeniu Agape) czy z przebaczeniem. Tu nie chodzi o uczucia (w sytuacji zagrożenia tylko głupiec się nie boi), ale o świadomą decyzję. Odwaga to nie brak uczucia strachu – ale zdolność robienia tego, co właściwe, mimo strachu.
***
A mówiłem Wam, że Piłka przebiegła ten półmaraton w Cambridge? Coraz częściej się zastanawiam, czy jednak jej nie podmienili w szpitalu jako noworodka…
***
Passenger na koniec. Posłuchajcie. Bardzo mnie ta piosenka poruszyła. Ten człowiek jest naprawdę świetnym „tekściarzem” (poza wszystkim). To kolejny utwór (po tym, który wrzuciłem w poprzednim wpisie) z muzycznej adaptacji książki „Niezwykła wędrówka Harolda Fry” autorstwa Rachel Joyce.
Trochę nie mam siły pisać. Jest taka dziwna zależność w moim życiu, że zawsze jak się wydaje, że wszystko się wali, że zostały już tylko gruzy i zgliszcza, to okazuje się, że jednak jest w tym wszystkim jakaś droga, że otwiera się nowa perspektywa, że coś się na tych gruzach jednak da zbudować.
Niestety, ten medal ma też drugą stronę, swój negatyw, lustrzane odbicie: czasami mam wrażenie, że zawsze, jak już się wydaje, że jest lepiej – że jest dobrze, że wszystko się jakoś układa – to wyskakuje coś, co ten obrazek burzy. Jakiś kolejny problem, kolejny dołek, kolejna przeszkoda.
Tak, to oczywiście prawda stara jak ludzkość, odwieczny cykl strapienia i pocieszenia, tak rzeczowo opisany przez Ignacego Loyolę.
To tym bardziej trudne, że ja – dawno już doszedłem do tego wniosku – naprawdę nie mam dużych wymagań. Nie oczekuję od życia rzeczy wielkich. Wstrząsających przeżyć, wybuchów emocji, największych wspaniałości. Milionów na koncie. Naprawdę. To, co mam, zupełnie mi wystarcza. Nie musi być rewelacyjnie. Nie musi być wspaniale. Nie potrzebuję wielkich wydarzeń, żeby się zachwycić.
Czasami chciałbym tylko, żeby było normalnie. Zwyczajnie. Spokojnie. Żeby nie musieć się martwić o codzienność, o przyszłość. O bliskich.
No i właśnie: ile razy tę normalność osiągam (czy, w każdym razie, już mi się wydaje, że ją osiągam…), tyle razy dzieje się coś, co ją zaburza. I bardzo często jest to coś, na co nie mam żadnego wpływu – albo mam wpływ bardzo niewielki.
Hey, Mr. Tambourine Man, play a song for me – I’m not sleepy and there ain’t no place I’m goin’ to…
Od paru dni się zbieram, żeby coś napisać, ale jakoś nie mogę się zebrać. To nawet nie jest tak, że jakoś szczególnie dużo się dzieje, bo nie dzieje się więcej niż zwykle… Chwilami dzieje się nawet mniej. Przynajmniej zewnętrznie. Siądę. Napiszę. Jeszcze przed świętami, słowo.
Ale dziś tylko krótko.
Gdybyście szukali muzyki na te ostatnie dni Adwentu… Jest taka absolutnie genialna płyta adwentowo-bożonarodzeniowa, zatytułowana „Waiting for the Light”. Chór (żeński) warszawskiego Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina nagrał „A Ceremony of Carols” Benjamina Brittena – dwunastoczęściowy utwór na głosy solowe, trzygłosowy chór i harfę. Kolejne części oparte są na kolejnych tradycyjnych, angielskich (głównie) kolędach. Rzecz piękna – ale już zdecydowanie świąteczna. Gdzie zatem Adwent?
Pierwsza część płyty to osiem utworów młodego polskiego kompozytora muzyki (głownie) chóralnej, Jana Krutula. Tak, tego samego, o którym wspominałem kilka wpisów temu.
Janek napisał siedem krótkich, absolutnie przepięknych utworów opartych na siedmiu Antyfonach Wielkich, prowadzących liturgię Kościoła przez ostatnich siedem dni Adwentu. Fortepian, chór i instrument perkusyjny – w każdej antyfonie inny. Każda ma zupełnie inny nastrój, inne brzmienie, inny klimat – nawiązujący do treści. Zaczynają się łagodnie, narastają do „szczytu” czwartej antyfony („O Clavis David”), a potem znowu opadają łagodnie do finałowej „O Emmanuel”.
Ósmy utwór – stanowiący przejście między adwentowymi antyfonami a bożonarodzeniowym utworem Brittena – to niesamowita pieśń „O Magnum Misterium”, będąca swego rodzaju hymnem nocy wigilijnej.
Posłuchajcie. Naprawdę warto. To dość nowoczesne utwory, ale niezwykle „słuchalne”. W harmoniach, które pisze Janek, jest coś tak niezwykłego, coś tak do głębi poruszającego… Nigdy chyba nie słyszałem jeszcze muzyki, która tak naturalnie oddaje klimat Adwentu. Na warsztatach, na których byłem w lecie, autor opowiadał nam o tych antyfonach, zrobił całe wprowadzenie, tłumacząc, dlaczego takie a nie inne motywy, skąd takie brzmienia w poszczególnych fragmentach, dlaczego takie właśnie instrumentarium… Niezwykłe to było. Ale nawet bez całego tego wprowadzenia – wystarczy zamknąć oczy i posłuchać (uprzednio przeczytawszy same antyfony, żeby rozumieć ich treść).
Gdybyście chcieli posłuchać – wszystkie można zaleźć na YouTube, tylko trzeba sobie włączać po kolei. Ale można całą płytę znaleźć także na Spotify i na Tidalu – zwłaszcza ten ostatni serwis (jeśli tylko jesteśmy podłączeni do szybkiego internetu) proponuje jednak DUŻO wyższą jakość dźwięku, co w przypadku tej akurat muzyki naprawdę ma znaczenie.
Posłuchajcie. Ja mam wrażenie, że za każdym razem wyprawiam się do innego świata.
Trudno mi się ostatnio zebrać do tego, żeby coś napisać. I nawet nie do końca wiem dlaczego – bo pracy nie mam więcej niż zwykle. Chyba chodzi o jesień, która nigdy nie była moją ulubioną porą roku. Zimno, mokro, ciemno i w ogóle nic się nie chce. Pisać też. A z drugiej strony mam świadomość, że to pisanie mi dobrze robi, że pomaga poukładać sobie w głowie różne myśli… Może powinienem podjąć taką świadomą decyzję, żeby częściej tu pisać. Raz na tydzień na przykład. Tyle, że takie konkretne postanowienia nie są moją mocna stroną. Zobaczymy.
Skończyłem poprzednią książkę, która, choć bardzo ciekawa, była – zwłaszcza w swojej końcowej części – lekturą poniekąd dość przygnębiającą (nie mogę na razie szczegółów zdradzać, bo książka jeszcze nie wyszła). Miałem nadzieję, że następna będzie nieco lżejsza – ale nic z tego: opowieść w zupełnie innym wymiarze, ale niestety pokazująca bardzo nieprzyjemną stronę ludzkiej natury. Świetnie napisana, dynamiczna, pokazująca znaną historię w zupełnie innym świetle… Ale niewątpliwie przygnębiająca.
***
Tymczasem codzienne życie toczy się zwykłym trybem. Pietruszka wygląda na zadowolonego ze studiów magisterskich – w drugiej połowie września znowu chodził trochę „nakręcony”, niepewny, czy dobrze wybrał – i siłą rzeczy w kiepskim humorze… Ale teraz wygląda na to, że jest dobrze. Wraca z zajęć zmęczony, ale w humorze (co u niego rzadko idzie w parze), zdarza się nawet, że coś opowiada. Ja co prawda niewiele z tego rozumiem, ale cieszę się razem z nim.
Piłka – niezależnie od wszystkich „normalnych” (dla niej) codziennych sukcesów – aplikuje na studia magisterskie (Masters). Z jednej strony – te trzy konkretne kursy magisterskie, które ją interesują, są w samych lokalizacjach z górnej półki (Oxford, jakiś drugi ośrodek w Anglii, którego nie pomnę, i Harvard). Z drugiej – ona jest w sytuacji, w której może do tego podchodzić absolutnie na luzie – jeśli dostanie się (i zdobędzie odpowiednie stypendium) w jednym z tych trzech miejsc, to świetnie; ale jeśli nie uda się zdobyć stypendium, to też nie szkodzi: tak, jak pisałem, ma już zagwarantowaną pracę w jednej z największych i najbardziej prestiżowych kancelarii prawnych w Wielkiej Brytanii, do której zostanie przyjęta niezależnie od magisterki. Więc w razie czego może spokojnie iść do pracy (dobrej, przyzwoicie płatnej, dającej „dobry wpis w CV”), a za dwa albo trzy lata i tak pójść na magisterkę na koszt pracodawcy, który w zamian zażąda np. podpisania cyrografu na kolejne trzy lata – ale to, jak mówi Piłka – jest „wliczone w koszty”.
Poza tym Piłka – namówiona przez swoją przyjaciółkę z Tanzanii – zaczęła… biegać. BIEGAĆ. Piłka. Jak ktoś ją zna, to nie uwierzy. Biega dwa – trzy razy w tygodniu po 5-7 kilometrów. Na samą myśl dostaję zadyszki. No i teraz koleżanka ja namówiła, żeby pobiegły w półmaratonie. W maju. Właśnie zaczęły się przygotowywać. Zawsze, jak człowiek pomyśli naiwnie, że nic go już w życiu nie zaskoczy, to rzeczywistość mówi „…potrzymaj mi piwo!”.
Pucek gra na gitarze, potem długo, długo nic, a potem jeszcze się uczy. Egzaminy zdaje. Nie jest źle. Tylko na kolegów się wkurza, bo zdaje się, że traktują tę ich „kapelę in statu nascendi” zdecydowanie mniej poważnie, niż on. Ale w szkole muzycznej Yamahy, do której chodzi od reku, powstaje jakiś zespół – więc chodzi na próby i może coś z tego wyniknie. Czy w przyszłości będę znany jako „ojciec tego gitarzysty z kapeli X”? Czemu nie… 😉
***
Przeczytałem jedną (na razie) książkę tegorocznej noblistki, pani Han Kang. I muszę powiedzieć, że jej wrażliwość i styl bardzo do mnie trafiają. Na pewno sięgnę po kolejne. To zupełnie inna literatura, niż twórczość zeszłorocznego laureata, Jona Fossego: mniej intelektualna, bardziej emocjonalna – i nie da się ukryć, że czuje się w tym wrażliwość wyrosłą z zupełnie innej kultury, z zupełnie innego świata opowieści, poezji, sztuki. Zawsze zastanawiam się – trochę z zawodowej ciekawości – jak to jest tłumaczyć literaturę pochodzącą z tak zupełnie innego kręgu kulturowego, z tak innego świata. Bo przecież język to nie tylko zestaw słów plus reguły ich łączenia. To także – właśnie – wrażliwość, archetypy, kody kulturowe i wyrastający z tego wszystkiego sposób myślenia i postrzegania świata. Na ile – nie znając tego świata, tej wrażliwości, tych kodów – jesteśmy w ogóle w stanie zrozumieć, „co poeta miał na myśli”? Czy praca tłumacza przekładającego z języka koreańskiego, japońskiego albo – czy ja wiem? – tajskiego nie jest znacznie bardziej frustrująca? Kiedy tłumaczy się książki z angielskiego (…francuskiego, włoskiego, hiszpańskiego czy choćby norweskiego), tłumacz porusza się jednak w ramach jednej przestrzeni kulturowej (nawet, jeśli bogatej i zróżnicowanej). Przy koreańskim czy chińskim – jak mi się wydaje – to musi być znacznie trudniejsze. Z jednej strony zawsze odwołujemy się do jakiegoś ogólnoludzkiego doświadczenia, z drugiej – to doświadczenie jednak wyraża się w konkretny sposób. Język determinuje myślenie tak samo, jak myślenie determinuje język.
Polecam (przy okazji) najnowszą książkę Harukiego Murakamiego („Miasto i jego nieuchwytny Mur”), w której pisarz wraca (po części) do świata znanego z powieści „Koniec Świata i Hard-boiled Wonderland”. Na końcu znajdziemy kilka słów od tłumaczki, która wyjaśnia, dlaczego pewne rzeczy oddaje tak, a nie inaczej, i na jakie zabiegi edytorskie zdecydowała się, żeby lepiej oddać sposób myślenia – no właśnie – specyficzny dla języka zupełnie innej kultury, spoza kręgu literatury euro-amerykańskiej. Po tych wyjaśnieniach książkę zupełnie inaczej się czyta…
Równo miesiąc minął od ostatniego wpisu, a tyle się w tym czasie wydarzyło, że jakbym chciał wszystko i ze szczegółami opowiedzieć, to bym tu siedział do rana. Siłą rzeczy na razie będą tylko główne punkty i jedynie najważniejsze szczegóły…
O czym zatem wspomnieć warto:
1. Jeszcze przed ostatnim wpisem byłem na wyjeździe rekolekcyjno-warsztatowym. Dużo muzyki, mnóstwo fantastycznych ludzi, naprawdę cudowny czas. Byłem członkiem ekipy organizującej to wydarzenie, ale od strony czysto muzycznej postacią numer jeden był Janek Krutul – dyrygent chóralny, znakomity kompozytor „młodego pokolenia”, wykładowca na akademii muzycznej w Warszawie i w Białymstoku. Niesamowite, co jeden profesjonalista jest w stanie w ciągu kilku dni wydobyć z bandy amatorów. Wrzućcie sobie jego imię i nazwisko w wyszukiwarkę na YouTube i zobaczcie, jakie rzeczy śpiewaliśmy (no dobra – ja jak wiadomo nie śpiewam, ale grałem i mogłem w tym uczestniczyć). Niezwykłe doświadczenie.
2. A potem, na początku września – tak, jak pisałem wcześniej – wyjechałem sobie sam, zostawiając całą trójkę Potworów (bo Piłka na wakacjach w domu…) na pastwę losu. Przeżyli, wszyscy troje. Pies i kot też przeżyły, więc chyba nie było bardzo źle.
A ja przez pełne osiem dni (nie licząc dnia podróży „tam” i dnia podróży „z powrotem”) jeździłem sobie po Sardynii. I to też, powiem Wam, było niezwykłe doświadczenie. Dziwne miejsce – trochę przypominające Korsykę, ale na większym luzie, bardziej w klimacie „slow-life”. Piękne wybrzeża, cudowne góry (sporo niższe niż na Korsyce), malownicze drogi, dużo ciszy, mili ludzie i najlepsza kawa, jaką piłem w życiu (…gdybyście kiedyś byli na Sardynii, pojedźcie koniecznie do Sant’ Antioco – miasteczka na wyspie o tej samej nazwie – do małej kawiarni, gdzie podają kawę z lokalnej palarni Taberlet; kawa kosztuje +/- tyle samo, co w dowolnej innej kawiarni, czyli espresso za 1 euro, espresso macchiato za 1,20; i nie, palarnia Taberlet nie płaci mi za reklamę :-).
Widziałem na Sardynii kilka miejsc naprawdę przepięknych, przeżyłem kilka naprawdę niezwykłych chwil. Opowiem Wam coś więcej, ale już nie dziś.
3. No i rzecz bardziej przyziemna, ale też ważna: mamy już następcę ś.p. Draculi, która – zgodnie z przewidywaniami – przeniosła się do krainy wiecznych części samochodowych (…naprawdę nie bardzo było co naprawiać). Po pełnym rozliczeniu leasingu okazało się, że po tym, co firma leasingowa wzięła dla siebie, pozostała jeszcze całkiem uczciwa kwota z ubezpieczenia, która trafiła do mnie. Taka sama kwota, jaką trzy lata temu włożyłem jako „wkład własny” w leasing Draculi. Co oznaczało, że mam tyle samo na „wkład własny” w leasing kolejnego auta. Poszukiwania w sieci trwały dość długo, ale zakończyły się powodzeniem. Potem kwestie finansowe, leasing, bank i takie różne…
No i od wczoraj jeździmy Czerwoną Strzałą:
Czerwona Strzała jest Oplem Astrą w wersji Sports Tourer. „Sports” oznacza nieco mocniejszy silnik i pare bajerów sugerujących „sportowość” tego skądinąd typowo rodzinnego samochodu. „Tourer” znaczy tyle, że jest to kombi. Strzała jest w wieku wczesnoszkolnym – ma sześć lat. Przyjechała z Niemiec. Niemiec płakał, jak sprzedawał i tak dalej. Zdjęcie z sieci, to nie nasz egzemplarz (my nie mamy takich bajeranckich alu-felg), ale poza tym dokładnie taki. Wliczając w to kolor, który powinien nosić nazwę katalogową „czerwony jak jasny gwint”.
„Mam nadzieję, że posłuży ci dłużej, niż poprzedni” – podsumował nieco złośliwie kolega J. I za to go lubię 🙂
Półtora tygodnia biegania za samochodem (zakończonego wyprawą po Czerwoną Strzałę na odległość czterystu pięćdziesięciu kilometrów od domu) oznacza, że narobiło mi się nieco zaległości w pracy, które teraz muszę nadrabiać. Ale to już – jak mawiał Kipling – zupełnie inna historia…
Takie sobie mruczanki 