„To już jest koniec…”

Długo się zastanawiałem, czy napisać to, co za chwilę napiszę. Bo przecież to i tak nic nie zmieni. Bo może część z Was nie będzie chciała więcej tu zaglądać. Ale – jak wiedzą ci, co mnie znają osobiście – nie potrafię siedzieć cicho. Więc napiszę, a jeśli ktoś poczuje się urażony albo zawiedziony, to chciałbym tylko mieć pewność, że najpierw przeczytał. Do końca.

Chcę napisać kilka słów o wczorajszym orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego i o jego (orzeczenia) skutkach. Przy czym „kilka słów” to eufemizm. Będzie długo.

Od czego zacząć… Jestem człowiekiem wierzącym. Chrześcijaninem. Katolikiem. Ci, co mnie znają, wiedzą, że wiara i Kościół są bardzo ważną częścią mojego życia.

Jestem także głęboko przekonany, że życie ludzkie zaczyna się w momencie poczęcia. Myślę tak nie tylko dlatego, że tak naucza Kościół – ale także (a może przede wszystkim) dlatego, że nie zam żadnego racjonalnego, naukowego argumentu, który wskazywałby jakikolwiek inny moment jako początek życia ludzkiego.

Co za tym idzie, jestem przekonany, że aborcja jest złem. I że nie powinno jej być – z wyjątkiem sytuacji, w której jest niezbędna do ratowania życia, a wszelkie inne odstępstwa od tej zasady są już pewną formą kompromisu. I piszę to z pełną świadomością faktu, że „kompromis” to z definicji sytuacja, w której żadna ze stron nie jest w 100% „zadowolona”…

Dlatego właśnie uznawałem dotychczasowy „kompromis aborcyjny” za rzecz dobrą. Bardzo znaczący był dla mnie fakt, że w czasach, kiedy w większości krajów świata dostęp do aborcji „na życzenie” (czy prawie „na życzenie”) jest oczywistością, w Polsce funkcjonował taki właśnie kompromis. Jasne, zdarzały się osoby o poglądach ekstremalnych (z obu stron okołoaborcyjnego sporu), ale – wbrew ich opiniom – kompromis ten był przez większość ludzi w Polsce abo akceptowany, albo przynajmniej tolerowany (potwierdzały to wszelkie sondaże).

Mówię to w czasie przeszłym, bo tego kompromisu już nie ma. Po 27 latach został wyrzucony do kosza. I – jako człowiek wierzący i mający takie poglądy, jak wyżej napisałem – chcę napisać, dlaczego moim zdaniem stało się bardzo źle.

Oczywiście nie napiszę wszystkiego – nikt z Was pewnie aż tyle czasu na czytanie nie ma. Nie chcę też powtarzać wszystkich tych argumentów, które przelewają się teraz przez wszystkie możliwe media, a które w gruncie rzeczy sprowadzają się do tego, co już parę ładnych lat temu napisał dominikanin, o. Ludwik Wiśniewski:

Wprowadzenie całkowitego zakazu aborcji nie jest lekarstwem ratującym życie każdego nienarodzonego. Decyzja na urodzenie kalekiego dziecka jest aktem heroicznym i musi być osobista. Tej osobistej decyzji nie można zastąpić decyzją prawodawcy!

Chciałbym jednak napisać o czym innym. O dwóch rzeczach, z których, jak mi się wydaje, wiele osób o poglądach pro-life nie zdaje sobie sprawy. Pierwsza nie ma może zasadniczego znaczenia dla istoty sporu. Druga – i owszem.

Pierwsza sprawa jest taka: mam wrażenie, że większość środowiska pro-life (…do którego, przypomnę, poniekąd też się zaliczam…) nie zdaje sobie sprawy, że jest ordynarnie wykorzystywana. Czy naprawdę są ludzie na tyle naiwni, żeby uwierzyć w to, że Jarosław Kaczyński (bo przecież, bądźmy poważni, to on podjął dezycję, a nie Trybunał Konstytucyjny) zgodził się na takie rozwiązanie ze względów ideowych? Z troski o życie nienarodzonych? Gdyby tak było, PiS dawno już przegłosowałby zakaz aborcji ustawowo – Kaczyński miał do tego dość ludzi w parlamencie i nikt by go nie powstrzymał. Ale nie: przez ostatnie 5 lat temat aborcji był w sejmie od czasu do czasu wałkowany i zawsze w końcu lądował w „zamrażarce”. Dlaczego odmrożono go akurat teraz? I dlaczego w takiej formie – zamiast ustawy w parlamencie szopka z „pytaniem do Trybunału”? Nie bądźmy naiwni: Kaczyński ma sprawę aborcji w nosie – cała akcja, na moje oko, obliczona jest wyłącznie na wywołanie wielkiej, ogólnonarodowej awantury, która odwróci naszą uwagę od dramatycznej sytuacji ekonomicznej, kolejnych afer i faktu, że ten rząd zmarnował kilka ostatnich miesięcy na wewnętrzne przepychanki, a teraz kompletnie nie panuje nad sytuacją drugiej fali pandemii.

Ale OK, jestem w stanie zrozumieć, że dla osób patrzących na kwestię zakazu aborcji czysto ideowo to nie jest argument. Mogą powiedzieć: „W porządku, intencje mogły być takie, ale skutek jest pozytywny”.

Tylko czy rzeczywiście? Tu pojawia się druga sprawa, o której chciałbym napisać.

Czy zdajecie sobie sprawę, skąd wziął się ten (już nieaktualny) dotychczasowy kompromis w kwestii aborcji? Ano wziął się stąd, skąd biorą się wszystkie kompromisy: z DIALOGU. Kiedy w latach dziewięćdziesiątych toczyła się pierwsza wielka dyskusja społeczna na ten temat, spory były ostre, emocji było dużo (także negatywnych), pióra leciały, ale był w tej sprawie DIALOG. Pamiętam uderzające zestawienie badań sondażowych, które pokazywały jednoznacznie, jak na skutek tego dialogu zmieniały się podglądy. Przed rozpoczęciem dyskusji większość polskiego społeczeństwa była przeciwna jakimkolwiek zmianom w kwestii aborcji – ale w chwili, kiedy parlament przegłosowywał obowiązującą do wczoraj ustawę, miała ona już w sondażach poparcie większości badanych (nie pomnę dokładnych danych, na pewno można je znaleźć w sieci).

Co się zmieniło – prawo? Otóż nie: zmieniła się mentalność, zmienił się sposób myślenia ludzi. I dlatego była możliwa (…i miała sens) zmiana prawa.

W takiej sprawie jak aborcja – w dowolnych kwestiach dotyczących światopoglądu – zmiana prawa bez zmiany świadomości nie ma sensu. A nawet więcej: jest przeciwskuteczna. A teraz zmiany świadomości nie było: wszystkie sondaże jednoznacznie wskazywały, że ogromna większość ludzi w Polsce nie chciała zmian dotychczasowego kompromisu.

Jeśli nie rozumiecie, o czym mówię, wyobraźcie sobie Apostołów, którzy zamiast cierpliwie głosić Ewangelię z pełną świadomością, że dotarcie z nią do całego świata zajmie wieki, postanowiliby najpierw nawrócić cesarza (…albo przekonać go, że będzie to dla niego korzystne) i skłonić go do nakazania wiary w Chrystusa wszystkim mieszkańcom Imperium.

Tak, Trybunał wydał orzeczenie. Kompromis przestał istnieć. Pchnęliśmy wahadło aborcyjne w prawo. Co oznacza, że przy najbliższej okazji wychyli się ono w lewo. A okazja zdarzy się zapewne szybciej, niż nam się wydaje: nawet jeśli ten rząd dotrwa do kolejnych wyborów (w co, patrząc na sytuację pandemiczną i gospodarczą, szczerze wątpię), to przecież nie dłużej. Wyrok tego Trybunału przy nowym parlamencie łatwo będzie obalić – wielu prawników dość jednoznacznie sugeruje, że jego orzeczenia nie mają mocy prawnej (niekonstytucyjnie wybrana Pierwsza Prezes, obecność „sędziów-dublerów”). Albo zorganizowane zostanie referendum konstytucyjne. Możliwości jest sporo.

Kiedyś wierzyłem w to, że najważniejszym zadaniem środowisk pro-life jest właśnie zmiana świadomości, mentalności ludzi. Że powoli, krok za krokiem, rozmowa za rozmową, powinniśmy przekonywać innych. Że kiedy ktoś zrozumie, to zmieni zdanie. Że narzucanie czegokolwiek siłą jest po prostu bez sensu, podobnie zresztą jak prymitywne granie na emocjach. I miałem pełną świadomość tego, że osiągnięcie takiego celu – we współczesnym świecie – musi zająć lata. Dekady.

To, co stało się wczoraj, kończy tę walkę. I nie mam na myśli tego, że cel został osiągnięty. Bo nie został. Stworzono sytuację prawną, w której czegoś zakazano – i tyle. Akcja rodzi reakcję: jeśli chodzi o mentalność, o sposób myślenia, efekt będzie dokładnie przeciwny do zmierzonego. Mnóstwo ludzi, zwłaszcza młodych, zbuntuje się, zradykalizuje, stanie się gorącymi zwolennikami pełnej liberalizacji aborcji (nawet, jeśli dotąd byli dużo bardziej „centrowi”). Nie trafią już do nich żadne argumenty, żadne racje, nic. Nie wierzycie mi? To poczekajcie, historia pokaże Wam, że mam rację. Przy najbliższej okazji, jak napisałem, wahadło wychyli się w przeciwną stronę – ale tym razem na dobre, a przynajmniej na bardzo, bardzo długo. Mogę się założyć, że najdalej w ciągu piętnastu lat (a raczej szybciej) w Polsce dostępna będzie aborcja na życzenie. Jestem także pewien, że potem to się już nie zmieni za mojego życia, bo po tym, co się wczoraj stało, jakakolwiek rozmowa, jakikolwiek dialog na ten temat będzie w zasadzie niemożliwy. I odpowiedzialna za to będzie wczorajsza decyzja TK.

Chciałem Wam to uświadomić: Wam, moi znajomi i przyjaciele, moi bracia w wierze, i Wam, biskupi mojego Kościoła: jeśli myślicie o swoim posłannictwie w kategorii walki o życie nienarodzonych, to zdajcie sobie sprawę, że właśnie wczoraj tę wojnę przegraliśmy.